Projectpagina

Wat is het Mentaal gezondheidsnetwerk?

Een netwerk van professionals en vrijwilligers gebaseerd op positieve gezondheid en herstelondersteuning voor volwassenen.
Gericht op inclusie, om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen in onze maatschappij.

Werkwijze

De werkwijze van het mentaal gezondheidsnetwerk is beschreven in de publicatie van de VNG. Kort samengevat:

Door vroegtijdige inzet op verschillende levensdomeinen voorkomen we inzet van zorg. In een verkennend gesprek met de inwoner onderzoeken we samen wat nodig en passend is. Naast toeleiding naar beschikbaar behandelaanbod begeleiden we de inwoner naar ondersteuningsaanbod door welzijn en/of bijvoorbeeld lotgenoten.

Ondersteuning

Het mentale gezondheidsnetwerk ondersteunt huisartsen, praktijkondersteuners en het sociale domein vanuit een brede ggz-expertise met zowel kennis als toeleiding naar e-health modules en behandeling. In het netwerk is het aanbod van behandeling en ondersteuning bekend, inclusief eventuele wachttijden. Op basis hiervan leiden we inwoners naar een passend en beschikbaar aanbod.

Wat willen we bereiken met het mentaal gezondheidsnetwerk?

We willen de vraag naar (specialistische) geestelijke gezondheidszorg reduceren. Door te kiezen voor een preventieve, integrale, herstelondersteunende en wijk-/woonkern gerichte aanpak en door mentale weerbaarheid en veerkracht te vergroten. Waardoor de ggz-zorg toegankelijk blijft voor inwoners die dat echt nodig hebben.

Dat doen we door:

● een maatschappelijke dialoog over mentale gezondheid en het besef dat ongemak ook bij het leven hoort.
● het versterken van de sociale basis zodat mentale problemen minder snel opspelen.
● mensen te ondersteunen om hun mentale problemen zelf en met elkaar op te lossen.
● minder vanuit behandeling te denken, problemen van mensen samen goed te onderzoeken met een verkennend gesprek.
● bestaande capaciteit doelmatig en efficiënt in te zetten door onder andere centrale toeleiding.
● verbeteren van netwerksamenwerking en informatieoverdracht.

Pijlers mentaal gezondheidsnetwerk

Het mentale gezondheidsnetwerk bestaat uit drie pijlers:

1. Sociale basis; mentaal vitaal wijken en woonkernen. Iedereen heeft toegang tot voorzieningen die bijdragen aan mentale vitaliteit, zoals verenigingen, laagdrempelige steunpunten, peer support en preventieve zelfhulpmodules (onder andere e-health).

2. Transfermechanisme; verkennend gesprek en centrale toeleiding; Op verzoek van huisartspraktijken volgt een online verkennend gesprek om duidelijk te krijgen wat het best passende vervolg is. Wanneer een ggz-behandeling niet noodzakelijk kan leiden naar andere vormen van zorg of ondersteuning (onder andere e-health). Wanneer ggz-behandeling wel nodig is, selecteren we op basis van beschikbare aanbod en wachttijden de best passende behandeling.

3. GGZ in het Netwerk dichtbij huis; advies, verkennend gesprek en ondersteuning. Ggz-expertise ondersteunt huisartspraktijken, sociale teams, sociaal domein en woningbouwcorporaties. Met advies kunnen (wijk)professionals inwoners en hun naasten blijven ondersteunen zodat behandeling niet nodig is.

Ook geven we advies over welke behandeling passend is. Op verzoek voeren we verkennende gesprekken bij inwoner thuis om de situatie te ontrafelen om zo tot een best passend vervolg te komen. Wanneer het sociaal team of sociaal domein geen passende ondersteuning kan bieden, ondersteunen we inwoners kortdurend.

Hoe is het georganiseerd?

De IGGZ heeft een programmateam aangesteld voor het opstellen van het transformatieplan Mentaal Gezondheidsnetwerk. Inhoudelijk vindt de aansturing plaats door de regiegroep Sluitende Aanpak. In deze regiegroep zijn alle relevante partijen uit GGZ, GGD en gemeenten in het Rijk van Nijmegen vertegenwoordigd. De regiegroep Sluitende Aanpak bereidt de besluitvorming voor, zodat het Bestuurlijk Overleg van NOEL besluiten kan nemen in het Rijk van Nijmegen.
Wanneer het transformatieplan is goedgekeurd (naar verwachting begin 2025) maken we afspraken over de organisatie van de uitvoering van het transformatieplan.

Een gezamenlijke visie en werkwijze op het gebied van netwerkzorg, positieve gezondheid en digitalisering is noodzakelijk. Dat geldt ook voor een duurzame financiering van het geheel. Omdat het netwerk uit verschillende bronnen zoals Zvw, WMO, Wlz wordt bekostigd en er bovendien verschuivingen tussen deze bronnen plaatsvinden, leidt dat tot extra complexiteit. Dat betekent, dat het transformatieplan Mentale Gezondheidsnetwerk voor een financiering vanuit IZA-gelden alleen voor pijler 2 en 3 wordt opgesteld. November 2024 is de VNG uit het IZA-akkoord gestapt, waardoor een snelle realisatie van het mentale gezondheidsnetwerk nog lastiger wordt.

Wat is de aanleiding?

Toenemende psychische klanten en toenemende complexiteit van klachten.
Groeiend aantal thuiswonende cliënten met probleemgedrag / psychiatrie.
Gebrek aan integrale aanpak bij mentale behandeling en ondersteuning.
Toenemende personeelskrapte in geestelijke gezondheidszorg, 13% tekort (500 Fte) in 2032 in Rijk van Nijmegen.
Lange en groeiende ggz-wachtlijsten, soms al meer dan 1 jaar.
Veel behandelingen zouden niet nodig zijn geweest als eerder was ingegrepen.
Veel gespecialiseerd zorg- en ondersteuningsaanbod; een overzicht is moeilijk te verkrijgen en het is lastig samenwerken.
Barrières bij het delen van informatie.

Welke partijen zijn betrokken?

De ggz-organisaties Pro Persona (psychiatrie), Iriszorg (verslavingszorg) en RIBW (begeleid wonen) hebben zich verenigd in de Integrale GGZ (IGGZ). Want als IGGZ zijn zij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het Mentale Gezondheidsnetwerk en het opstellen van het transformatieplan. Naast de IGGZ zijn gemeenten, huisartsen (NEO), GGD, overige GGZ-aanbieders, sociale teams en organisaties uit het sociale domein betrokken in de ontwikkeling van het Mentale Gezondheidsnetwerk.

Wat loopt er al?

In het Rijk van Nijmegen wordt geëxperimenteerd met de concepten WijkGGZ en WijkGGD. Vroegtijdig signaleren van psychisch kwetsbare bewoners, ondersteuning van netwerkpartners en het voeren van verkennende gesprekken met inwoners staan in deze concepten centraal. In Nijmegen is in 2024 een pilotproject Centrale Toeleiding uitgevoerd met een aantal huisartsen en in samenwerking met lokale GGZ aanbieders en Buurtteams Nijmegen. De geleerde lessen brengen we uiteindelijk in bij de ontwikkeling van het Mentaal Gezondheidsnetwerk.

Meer weten?

Neem contact op met Imme Monshouwer, manager WijkGGZ Rijk van Nijmegen en Rivierenland.

Mentale gezondheid jeugd

Het project Mentale Gezondheid Ecosystemen (GEM) gericht op de mentale gezondheid van jeugd loopt in het Rijk van Nijmegen.
De gemeenten zijn hiervoor verantwoordelijk.